Leki biologiczne stosowane w onkologii to chimeryczne monoklonalne przeciwciała ludzko-mysie zawierające ludzkie sekwencje IgG1 oraz sekwencje mysie.
Cetuximab (Erbitux), będący przeciwciałem dla receptora naskórkowego czynnika wzrostu (EGF – epidermal growth factor), stosowany jest w leczeniu raka jelita grubego z przerzutami oraz zaawansowanego raka płaskonabłonkowego głowy i szyi. Częstość reakcji anafilaktycznych jest wysoka i dochodzi do 3%.
Fragment Fab łańcucha ciężkiego cetuximabu zawiera oligosacharyd galaktozo – α1,3 – galaktozę (α-gal). Człowiek wytwarza przeciwciała przeciwko α-gal zwykle po pierwotnym ugryzieniu przez kleszcza Amblyomma americanum występującego w południowo-wschodnich stanach USA, natomiast wyjątkowo przez kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) występującego powszechnie w Europie. Alfa-gal jest także głównym epitopem immunoglobuliny A kota oraz występuje w czerwonym mięsie różnych ssaków. Reakcja anafilaktyczna na alfa-gal może być natychmiastowa, zwykle po pierwszym podaniu cetuximabu, lub opóźniona, nawet kilka godzin po zjedzeniu mięsa, najczęściej wieprzowego, wołowego, baraniny, rzadziej mięsa królika lub cielęciny. Opracowano protokół desensytyzacji dla cetuximabu.
Rituximab (MabThera), chimeryczne przeciwciało monoklonalne ludzko-mysie stosowane w leczeniu chłoniaka nieziarniczego (NHL) oraz przewlekłej białaczki limfocytarnej, także może wywołać natychmiastową, zależną od IgE reakcję anafilaktyczną.
Pochodne platyny (cisplatyna i karboplatyna), stosowane w leczeniu raka jądra, jajnika, pęcherza moczowego, przełyku, płuc i jelita grubego, mogą być przyczyną anafilaksji w trakcie podawania pierwszej dawki nawet u 42% chorych. W diagnostyce roli tych leków w reakcji anafilaktycznej mogą być pomocne testy skórne, które są także przydatne do ustalenia dawki początkowej w przypadku desensytyzacji Taksany (docetaxel, paclitaxel) stosowane w guzach litych (rak jajnika, piersi, płuc, pęcherza moczowego, nowotwory głowy i szyi), mogą wywołać anafilaksję u około 10% leczonych, głównie w mechanizmie niezależnym od IgE.
Źródło: Anafilaksja. Sytuacje szczególne Wybrane zagadnienia dla alergologów dr n. med. Łukasz Błażowski, prof. dr hab. n. med. Barbara Rogala, dr hab. n. med. Ewa Cichocka-Jarosz, prof. dr hab. n. med. Jerzy Kruszewski, prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna, prof dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
